Otkrivena tajna "španske groznice"

Tri gena, koja su omogućila virusu da prodre u pluća i izazove pneumoniju, odgovorna su za to što je pandemija "španske groznice" 1918. godine bila tako smrtonosna, utvrdili su istraživači sa univerziteta američke savezne države Viskonsin i univerziteta u Kobeu i Tokiju.

Oni su pomešali uzorke gripa iz 1918. sa uzorcima savremenog sezonskog gripa, što im je pomoglo da otkriju tri "odgovorna" gena, prenosi Rojters. Njihovo otkriće moglo bi da pomogne u razvoju novih lekova protiv gripa, kao i da ukaže na potencijalnu mutaciju koja bi običan grip mogla da preobrazi u opasan pandemični oblik.

U svojim istraživanjima američko-japanski tim koristio je lasicu, kod koje se grip razvija na vrlo sličan način kao kod ljudi. Grip obično izaziva infekciju gornjih respiratornih puteva, zahvatajući nos i grlo, a javlja se i takozvano sistematsko oboljenje - temperaturu, bol u mišićima i opštu slabost.
Neki ljudi, međutim, dobiju zapaljenje pluća - nekad diretno od virusa gripa, a nekad od bakterije koja koristi pad imuniteta organizma.

Pandemiju 1918. je izazvala nova, izuzetno opasna vrsta gripa. To je bio najrazorniji oblik bilo koje zarazne bolesti u ljudskoj istoriji, od kojeg je umrlo oko 50 miliona ljudi. Bolest je ubijala oko 2,5 odsto obolelih, dok je kod većine sezonskih epidemija gripa smrtnost manja od jedan odsto. Autopsije žrtava, uglavnom zdravih, mlađih ljudi, pokazale su da su umrli od teškog oblika zapaljenja pluća.

Da bi utvrdili zašto je grip iz 1918. izazivao tako teško zapaljenje pluća, američki i japanski naučnici su jedan po jedan ubacivali gene tog gripa u savremene viruse ove bolesti. Većina tih gena nije pogoršala dejstvo modernog virusa gripa. Samo je kompleks gena PA, PB1 i PB2, uz nukleoproteinski (NP) gen virusa iz 1918, učinio da virus savremenog gripa "podivlja" i da se nastani i reprodukuje duboko u plućima. Na ovaj koktel su eksperimentalne lasice reagovale manje-više isto kao i ljudi pre 90 godina na špansku groznicu.

Većina eksperata za grip se slažu da će kad-tad pandemija ove bolesti ponovo pogoditi svet, ali niko ne zna kada i koji oblik virusa će za to biti odgovoran. Zasad se najviše sumnja na virus ptičijeg gripa H5N1, koji cirkuliše među živinom u Aziji, Evropi i nekim delovima Afrike i zasad retko pogađa ljude - uglavnom one koji su bili u direktnom kontaktu sa obolelom živinom.